giza eta gizarte-zientzien aldizkaria
ISSN: 1130-5738
Arauen sakabanaketaren fenomenoak eragin handia izan zuen euskal lurraldeetan, eta, horren ondorioz, foruak eratu zituzten lurralde bakoitzean. Horiek aplikatzeko Bizkaiko 1526ko Foru Berriak justiziaren antolaketa garrantzitsua jaso zuen, baina gainerako lurraldeek ere indarrean izan zuten beren zuzenbide publiko propioa. Sistema horrek 1834ra arte iraun zuen, ahalik eta Espainiak deuseztatu zuen arte. Hortik aurrera, 1978ko Espainiako Konstituzioak aldarrikatu zuen Autonomien Estatuan Botere Judizial bakarra inposatu zen. Hala ere, Justizia Administrazioari dagokionez, autonomia-estatutu batzuek jasotako subrogazio-klausulak legezkotzat jo zituen Konstituzio Auzitegiak eta deszentralizaziorako aukerak zabaldu zituen. Testuinguru horretan sortzen den eraginkortasunik ezak eta errealitate politikoarekiko egokitasun faltak aldaketen beharra mahaigaineratzen dute.
Gako-hitzak: Foruak -- Botere Judiziala -- Justizia Administrazioa -- Subrogazio-klausula
[Title]
Basque Judicial Branch: what it was, it is and it should be[Abstract]
The dispersal phenomenon of the rules had a big influence in de Basque territories, and, consequently, they wrote Fueros (regional laws) in each territory. To applied them the Foral Territories formed their own administration of justice. The The Regional Law of Bizkaia, in 1526, contained a complete judicial organization, but also the other territories had their own public law system. This system existed until 1834, when Spain abolished it. Since then, the Spanish Constitution in 1978 proclamed the only Judicial Branch in the Autonomies State. However, regarding the administration of justice, the subrogation clause that contained some Statutes of Autonomy where considered legal by the Constitutional Court, opening descentralization options. In that situation, the lack of efficiency and the lack of adecuation to the political context creates the need for changes.
Key words: Fueros (regional laws) -- Judicial Branch -- Justice administration -- Subrogation clause