Uztaro 120 (2022)

Senekaren izpiritua euskaraz: Larramendiren eraginaren eta itzulpengintza apologetikoaren adibide bat XVIII. mendeko Zuberoan

Egilea(k):
Ekaitz Santazilia
DOI:
10.26876/uztaro.120.2022.6
Jakintza-arloa:
Hizkuntzalaritza
Orrialdeak:
95-122
PDFa deskargatuDeskargatu

Laburpena:

Belako zaldun mauletarrak XVIII. mendean euskarara itzulitako testu filosofiko bat du hizpide lan honek. Lehenik, eskuizkribu argitaragabe hori testuingurura ekartzeko, Belaren eta Manuel Larramendiren arteko harremanaren inguruko xehetasunak eman ditut, lehenak bigarrenaren hizkuntz ideiak nola bereganatu eta Zuberoako datuekin osatu zituen erakutsiz. Ondoren, testua itzulpengintza apologetikoaren azpigenero berezi batean txertatu behar dela aldarrikatu dut, zeinean irakurleak ez baitu xede-hizkuntza ezagutzen, eta edukiak baino gehiago, formak hartzen duen garrantzi guztia. Azkenik, testuaren edizioa bera eman dut, iruzkin linguistikoz eta azalpenez horniturik.

Gako-hitzak: Belako zalduna -- Senekaren itzulpengintza apologetikoa -- Larramendiren eragina -- XVIII. mendeko Zuberoa

[Title]

Seneca’s spirit in Basque: An example of Larramendi’s influence and apologetic translation in the 18th-century Soule

[Abstract]

This work is devoted to a philosophical text translated into Basque by the Mauleonese Knight of Bela in the 18th century. First of all, in order to put this unpublished manuscript into context, I have provided some details on the relation between Bela and Manuel Larramendi, showing how the first was imbued by the second’s linguistic ideas, but completing them with data from Soule. Then, I have claimed that this text belongs to a special subgender of apologetic translation in which the reader does not know the target language, and in which the form gains the whole relevance upon the content. Last but not least, I have provided the text edition, including linguistic comments and explanations.

Key words: Knight of Bela -- Seneca’s apologetic translation -- Larramendi’s influence -- 18th-century Soule