Uztaro 42 (2002)

-(e)n... erlatibo aposatuak. Izen ardatzaren eskuin hedatzen diren erlatiboak euskaraz (II)

Egilea(k):
Bittor Hidalgo Eizagirre
Jakintza-arloa:
Hizkuntzalaritza
Orrialdeak:
17-83
PDFa deskargatuDeskargatu

Laburpena:

Izen ardatzaren eskuin hedatzen diren erlatiboen inguruko bigarren artikulua da hau. Honetan izen ardatz determinatuen ondorengo -(e)nÉ atzizki substantibatu bideko aposizioak jorratzen dira. Euskal gramatikan barrena izan duten historia laburra bildu eta hainbat testigantza jaso eta gero, beren pisu estatistikoa neurtu da, ahozko nahiz idatzizko bi corpus nagusitan: %12,9 ezkerretiko erlatiboen aldean. Hauen balioaz zenbait kontsiderazio egin ondoren erlatibo arrunten aldean, erabileraren zenbait ezaugarri jorratu dira: esaldien luzerarekin duten zerikusia (zenbat eta esaldi luzeagoak, orduan eta aposiziorako joera handiago); aposizio hautsi eta hautsigabeen arteko joerak; aposizioen izen ardatz mugatu eta mugagabeen ezaugarriak; aposizioak partitiboan emateko joera; aposizioen erabilera harridura esaldie-tan; aposizioen gaitasuna erlatibo kateak osatzeko; komunztadura arazoak izen ardatza eta aposizioaren artean; É Adibide ugariz azaldu da dena.

 

This is the second of a series of articles on relative clauses that expand to the right of their nominal head. In this paper, we study appositive relative clauses that surface following a specific nominal head and are formed by means of the nominalizing suffix -(e)n.  We first summarize their short history in the grammar of Basque and gather some testimonies  of their use. We then evaluate their use statistically in two major corpora which include  both oral and written examples: 12\'9% of use when compared with relative heads attached to  the left of the nominal head. We make some considerations regarding their characteristics  as compared with regular relative clauses and examine some properties regarding their use:  the correlation between the length of the relative clause and their use (the longer the  relative clause the stronger the tendency for appositive relatives); the tendencies between truncated and non truncated appositives; the properties of specific and non specific heads  of appositives; the tendency to use partitive case in appositives; the use of appositives  in exclamative clauses; the ability that appositives show to form relative chains; agreement  problems between the nominal head and the appositive. All this will be illustrated with a  large number of examples.